«ҚАЗАҚСТАН ТАРИХЫ» ПӘНІ БОЙЫНША МАҢЫЗДЫ ОҚИҒАЛАРДЫҢ ХРОНОЛОГИЯЛЫҚ КЕСТЕСІ

1.                          

Б.з.б. ІІІ–ІІ мыңжылдықтың аралығы

– Энеолит (мыс-тас дәуірі).

2.                          

Б.з.б. ІІ мыңжылдықтың басы

– Қола (мыс пен қалайының қосындысы) қорытуды меңгеру.

3.                          

Б.з.б. І мыңжылдықтың басы

– Темірді игеру басталды.

4.                          

Б.з.б. I мыңжылдық

‒ Сақ тайпалық одақтарының өмір сүрген мерзімі. 

5.                          

Б.з.б. І мыңжылдық

– Көшпелі мал шаруашылығының қалыптасуы.

6.                          

Б.з.б. VІІІ ғ.

‒ Қазақстан аумағындағы ең ежелгі сақ қорғандары.

7.                          

Б.з.б. ІІІ ғ. соңы

‒ Көшпелі ғұн (хунну) тайпаларының билігіне Мөденің келуі.

8.                          

Б.з.б. 530 ж.

‒ Сақ-массагеттердің парсы патшасы Кирді талқандауы.

9.                          

552–603 жж.

‒ Түрік қағанатының өмір сүрген мерзімі.

10.                      

603–704 жж.

‒ Батыс Түрік қағанатының өмір сүрген мерзімі.

11.                      

704–756 жж.

‒ Түргеш қағанатының өмір сүрген мерзімі.

12.                      

751 ж.

‒ Атлах (Талас) шайқасы.

13.                      

756–940 жж.

‒ Қарлұқтар мемлекетінің өмір сүрген мерзімі.

14.                      

870 ж.

– Әбу Насыр әл-Фарабидің өмірге келген жылы.

15.                      

942-1212 жж.

‒ Қарахан мемлекетінің өмір сүрген мерзімі.

16.                      

ІX ғ. соңы‒XI ғ. басы

(ІX ғ. соңы‒XI ғ. ортасы)

‒ Оғыз мемлекетінің өмір сүрген мерзімі.

17.                      

ХІ ғасыр.

– Махмуд Қашғаридің өмір сүрген уақыты.

18.                      

ХІ ғасыр.

– Жүсіп Баласағұнидің «Құтты білік» поэмасының жазылған мерзімі.

19.                      

ХІІ ғасыр.

– Қожа Ахмет Йассауидің «Диуани Хикмет» еңбегінің жазылған мерзімі.

20.                      

960 ж.

‒ Қарахан мемлекетінде ислам  дінін мемлекеттік дін деп жариялануы.

21.                      

XI ғ. басы‒XIII ғ. басы

‒ Қыпшақ хандығының өмір сүрген мерзімі.

22.                      

1236/1237‒1242 жж.

‒ Батудың Руське және Шығыс Еуропаға жорығы.

23.                      

XIV ғ. І жартысы

‒ Өзбек ханның Алтын Ордада билік етуі.

24.                      

1465 ж.

‒ Қазақ хандығының құрылуы.

25.                      

XVI ғ. басы

‒ Қасым ханның билік еткен уақыты.

26.                      

XVI ғ. басы

– «Қасым ханның қасқа жолы» заңдары шықты.

27.                      

1538‒1580 жж.

‒ Хақназар ханның билік еткен уақыты.

28.                      

1582/1583‒1598 жж.

‒ Тәуекел ханның билік еткен уақыты.

29.                      

XVI ғ. соңы–XVIІ ғ. басы

– «Есім ханның ескі жолы» заңдары шықты.

30.                      

1628/1629–1652 жж.

– Жәңгір ханның ел билеуі.

31.                      

1643 ж.

‒ Орбұлақ шайқасы.

32.                      

1680‒1715/1718 жж.

‒ Тәуке ханның билік еткен уақыты.

33.                      

ХVII ғ. соңы.

‒ Тәуке ханның «Жеті жарғы» заңдар жинағы.

34.                      

1723 ж.

‒ «Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұламаның» («Ұлы апат жылдары») басталуы.

35.                      

1726/1728 ж.

‒ Бұланты шайқасы.

36.                      

1729/1730 ж.

‒ Аңырақай шайқасы.

37.                      

1731 ж.

– Кіші жүз қазақтарының бір бөлігі Ресейдің қол астына өтуі.

38.                      

1771‒1781 жж.

‒ Абылайдың Қазақ хандығын басқарған жылдары.

39.                      

1783‒1797 жж.

‒ Сырым Датұлы бастаған ұлт-азаттық көтеріліс.

40.                      

1835–1865 жж.

– Шоқан Уалихановтың өмір сүрген жылдары.

41.                      

1836‒1838 жж.

‒ Исатай Тайманұлы мен Махамбет Өтемісұлы бастаған көтеріліс.

42.                      

1837‒1847 жж.

‒ Кенесары Қасымұлы бастаған көтеріліс.

43.                      

1841 ж.

‒ Бөкей хандығында қазақ балаларына арналған алғашқы зайырлы мектептің ашылуы.

44.                      

1841–1889 жж.

– Ыбырай Алтынсариннің өмір сүрген жылдары.

45.                      

1845–1904 жж.

– Қазақтың ұлы ақыны, ойшылы әрі ағартушысы Абай Құнанбаевтың өмір сүрген жылдары.

46.                      

1866–1937 жж.

– Әлихан Бөкейхановтың өмір сүрген уақыты.

47.                      

1893 ж.

– В.Томсен ежелгі түркі жазбаларының құпиясын ашты.

48.                      

1913‒1918 жж.

‒ «Қазақ» жалпыұлттық газетінің шығуы.

49.                      

1916 ж.

– Қазақстан және Орта Азиядағы ұлт-азаттық қозғалыс.

50.                      

1917 ж., шілде

‒ «Алаш» партиясының құрылуы.

51.                      

1917 ж., желтоқсан

‒ Орынборда ІІ жалпықазақ съезі. Алаш-Орда үкіметінің құрылуы.

52.                      

1918–1920 жж.

– Қазақстандағы шетел интервенциясы мен Азамат

соғысы.

53.                      

1920 ж.

‒ Қырғыз (Қазақ) АКСР-нің құрылуы.

54.                      

1925 ж., сәуір

‒ Қазақ Кеңестерінің V съезі өтіп, қазақ халқының тарихи атауы қалпына келтірілді.

55.                      

1925 ж.

– Қазақ АКСР-i астанасын Орынбордан Қызылордаға

көшірілуі.

56.                      

1928 ж.

– Алғашқы жоғары оқу орны – Қазақ мемлекеттiк

педагогикалық институтының ашылуы.

57.                      

1929 ж.

– Қазақ АКСР-i астанасын Қызылордадан Алматы қаласына көшірілуі.

58.                      

1931-1932/1933 жж.

‒ Күштеп ұжымдастыру жылдарындағы жаппай ашаршылық.

59.                      

1932 ж.

‒ Ашаршылыққа байланысты, апаттың көлемі туралы «Бесеудің хатын» жазған республика қайраткерлері:

Ғ. Мүсірепов, М.Ғатауллин, М.Дәулетқалиев, Е.Алтынбеков, Қ.Куанышев.

60.                      

1936 ж.

– Қазақ АКСР-iнің одақтық республика болып қайта құрылуы

(ҚазКСР).

61.                      

1937 ж.

– Қазақ КСР Конституциясының қабылдануы.

62.                      

1939 ж.

– Екінші дүниежүзілік соғыстың басталған жылы.

63.                      

1941 ж.

– Ұлы Отан соғысының басталған жылы.

64.                      

1946 ж.

– Қазақ КСР Ғылым академиясының құрылуы.

65.                      

1949 ж.

– Семей ядролық полигонындағы алғашқы атомдық жарылыс.

66.                      

1949 ж.

– М.Әуезовке «Абай» романы үшін КСРО Мемлекеттік сыйлығының берілуі.

67.                      

1954 ж.

– Тың және тыңайған жерлерді игерудің басталуы.

68.                      

1957 ж.

– Экономикалық аумақтық ұстаным бойынша басқаруды қайта құру.

69.                      

1959 ж.

– Теміртаудағы жұмысшылар толқуы.

70.                      

1961 ж.

– «Байқоңыр» космодромынан тұңғыш ғарышкердің ұшырылуы.

71.                      

1960-1962, 1964-1986 жж.

– Д. А. Қонаевтың Қазақ КСР Компартиясы ОК бiрiншi хатшысы қызметін атқарған жылдары.

72.                      

1963 ж.

– Ядролық қаруларды атмосферада, ғарышта және су астында сынауға тыйым салу туралы келісімшарт.

73.                      

1969 ж.

– Есік қорғанынан «Алтын адам» табылуы.

74.                      

1978 ж.

– Қазақ КСР Конституциясының қабылдануы.

75.                      

1979 ж.

– Целиноград қаласындағы Қазақстанда немiс автономиясын құруға қарсы наразылық шерулері.

76.                      

1986 ж.

‒ Желтоқсан оқиғасы.

77.                      

1988 ж.

– Ш. Құдайбердиев, А. Байтұрсынов, М. Жұмабаев,

Ж. Аймауытов, М. Дулатовтардың ақталуы.

78.                      

1989 ж.

– Қарағанды шахтерлерiнiң ереуiлi.

79.                      

1989 ж.

‒ О. Сүлейменов бастаған «Невада-Семей» экологиялық қозғалысының құрылуы.

80.                      

1989 ж.

‒ «Тілдер туралы Қазақ КСР Заңының» қабылдануы, қазақ тілінің мемлекеттік тіл болып жариялануы.

81.                      

1991 ж.

‒ Қазақтың тұңғыш ғарышкері Т. Әубәкіровтің ғарышқа ұшуы.

82.                      

1991 ж., 29 тамыз

– Н.Ә. Назарбаевтың Семей ядролық полигонын жабу туралы жарлыққа қол қоюы.

83.                      

1991 ж.

‒ Н.Ә. Назарбаевтың бүкілхалықтық сайлауда Қазақстан Президенті болып сайлануы.

84.                      

1991 ж.

– Қазақ КСР-iнiң алтын қоры мен алмаз қорының құрылуы.

85.                      

1991 ж., 16 желтоқсан

‒ Қазақстан Республикасының «Мемлекеттік Тәуелсіздігі туралы» Конституциялық Заңының қабылдануы.

86.                      

1992 ж.

– Қазақтардың дүниежүзiлiк алғашқы құрылтайының өтуi (Алматы қ.).

87.                      

1992 ж., маусым

‒ Қазақстан Республикасының мемлекеттік Туы мен Елтаңбасы бекітілуі

88.                      

1992 ж.

‒ Қазақстан Республикасының БҰҰ-ға толыққанды мүше болып қабылдануы.

89.                      

1993 ж., қараша

‒ Қазақстан Республикасының ұлттық валютасы ‒ теңгенің енгізілуі.

90.                      

1995 ж.

– Қазақстан халқы Ассамблеясының құрылуы.

91.                      

1995 ж., 30 тамыз

‒ Бүкілхалықтық референдумда Қазақстан Республикасының қолданыстағы Конституциясының қабылдануы (Конституция күні).

92.                      

1997 ж.

‒ Жалпыұлттық татулық пен қуғын-сүргін құрбандарын еске алу жылы.

93.                      

1997 ж.

– Қазақстан Республикасының астанасы Алматы қаласынан Ақмола (Нұр-Сұлтан) қаласына көшірілуі.

94.                      

1999 ж.

– ЮНЕСКО шешімімен Астана (Нұр-Сұлтан) қаласына «Бейбітшілік қаласы» мәртебесінің берілуі.

95.                      

2003 ж.

‒ Астанада (Нұр-Сұлтан) әлемдік және дәстүрлі діндер өкілдерінің I съезі.

96.                      

2010 ж.

‒ Қазақстан ЕҚЫҰ-ға төрағалық етуі.

97.                      

2011 ж.

‒ Қазақстанда Азиаданың өткізілуі.

98.                      

2017 ж.

‒ Қазақстанда дүниежүзілік ЭКСПО көрмесінің өткізілуі.

99.                      

2019 ж.

‒ Астана қаласының атауы Нұр-Сұлтан болып өзгеруі.

100.                  

2019 ж.

– Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан Республикасының Президенті болып сайлануы.